证券时报多媒体数字报

2015年1月21日 按日期查找: < 上一期 下一期 >

证券时报网络版郑重声明

经证券时报社授权,证券时报网独家全权代理《证券时报》信息登载业务。本页内容未经书面授权许可,不得转载、复制或在非证券时报网所属服务器建立镜像。欲咨询授权事宜请与证券时报网联系 (0755-83501827) 。

《金瓶梅》中的政治经济学

2015-01-21 来源:证券时报网 作者:黄波

  【金瓶商话】在传统的中国,经济历来都是“政治经济”或曰“政策经济”,从来不是独立的单元。

    

  《金瓶梅》以山东临清一带作为故事背景。何以选择此地?除了作者对这一带的风俗、人情非常熟悉之外,也应该有着另外的考虑:既然主角是一个新兴商人,其活动的地方当然是商业繁盛之所。

  临清符合这一要求。第92回,西门庆女婿陈经济向其母要了200两银子开布铺,终日结交狐朋狗友,几乎将本钱蚀尽,又向其母要了300两银子,和伙计杨大郎去临清贩布。书中写道:“到了临清,这临清市上,是个热闹繁华大码头去处,商贾往来之所,车辆辐辏之地,有三十二条花柳巷,七十二座管弦楼”。后来陈经济在临清开了个大酒店,“楼上楼下,有百十间阁儿”,“处处舞裙歌妓、层层急管繁弦,说不尽肴如山积、酒若流波”。

  文学需要夸张,但证诸史实,临清当年的繁荣却也历历有据。

  对中国经济史稍有所知的人就都知道,位于山东西北部的临清在传统中国的商业版图上占有重要位置。不仅明代著名文人王世贞曾于书信中说:“临清大贾沃饶,……舳舻以千计”,临清的繁盛甚至震动了异域观察者。

  公元1488年,即明朝弘治元年,遭遇海难的43名朝鲜人经由宁波、绍兴被驿传护送到京城,43人中的朝鲜文臣崔溥回到朝鲜后遵皇帝之命撰写此行之经过,即被翻译成中文的《漂海录》。在《漂海录》中,崔溥对慈溪、杭州等江南城市的繁华极尽赞美之辞,在其笔下,慈溪“江之两岸,舸舰如云”,杭州更是 “接屋成廊,连衽成帷。市积金银,人拥锦绣,蛮樯海舶,栉立街衢,酒帘歌楼,咫尺相望,四时有不谢之花,八节有常春之景”。崔溥情不自禁地发出感叹,杭州“真所谓别作天地也”。

  在中国人眼里,江南城市的繁荣无足深怪,因为自宋室南渡,中国经济重心南移之后,江南城市就一直是如花似锦之地。让人意外的是崔溥笔下的临清,“其城中及城外数十里间,楼台之密、市肆之盛、货财之富、船舶之集,虽不及苏、杭,亦甲于山东,名于天下矣。”

  临清为什么如此繁荣?略具历史地理学常识的人可能很快会指出,这是因为古代京杭大运河的存在。临清位于大运河畔,是当时北方重要的水陆码头,而京城消费的粮食和各种手工业品又主要依赖运河北运,这一客观条件促成了临清这个北方城市的繁荣。

  类似分析视角当然不能算错。但在传统中国,经济历来都是“政治经济”或曰“政策经济”,从来不是独立的单元。假若单讲客观条件,江南城市应该永远没有民生凋敝的时候,然而在明朝却并非如此。史料记载,由于朱元璋建国后实行重农抑商政策,江南一带就曾经“邑里萧然,生计鲜薄”。只是在太祖朱元璋、成祖朱棣这对父子去世之后,随着皇权掌控能力的削弱,经济领域逐渐趋向于无为而治,市场和经济的规律逐渐发挥作用,江南社会的生机与活力才能够得以重新恢复。江南如此,临清又岂在例外?

  西门庆在发迹之后说过一句“豪言”:“咱闻那佛祖西天,也止不过要黄金铺地,阴司十殿,也要些楮镪(祭供时焚化所用的纸钱)营求。咱只消尽这家私广为善事,就使强奸了嫦娥、和奸了织女、拐了许飞琼(传说中西王母的侍女)、盗了西王母的女儿,也不减我泼天的富贵。”一个人在赚钱太顺手时难免得意忘形,特别是对西门庆这样的新兴商人来说,金钱太神奇伟大了,佛祖和阴司那里也不能不需要金钱,也能用金钱搞掂,金钱的力量似乎压倒了一切。商业社会中的骄子产生这样一种观念、吐出这样一些“豪言”并不多么让人惊诧,但可惜传统中国的“政治经济学”决定这终究只是一种暂时的幻觉。

  西门庆最后是纵欲而亡,其实不是这个结果又会如何呢?在钱赚得足够多之后,商人中的私人生活克制者最终不过是去广置良田,把对土地的占有当作一种追求罢了。商人没有成为社会单独的一极,他积攒的金钱又怎么会有更好的出路?在这里,千金散尽、及时行乐是否也是一种正常的人生态度? (作者系湖北杂文家)

发表评论:

财苑热评:

   第A001版:头 版(今日264版)
   第A002版:要 闻
   第A003版:专 栏
   第A004版:环 球
   第A005版:机 构
   第A006版:保 险
   第A007版:基 金
   第A008版:评 论
   第A009版:公 司
   第A010版:公 司
   第A011版:公 司
   第A012版:数 据
   第A013版:市 场
   第A014版:动 向
   第A015版:期 货
   第A016版:信息披露
   第A017版:信息披露
   第A018版:信息披露
   第A019版:信息披露
   第A020版:信息披露
   第B001版:B叠头版:信息披露
   第B002版:信息披露
   第B003版:信息披露
   第B004版:信息披露
   第B005版:信息披露
   第B006版:信息披露
   第B007版:信息披露
   第B008版:信息披露
   第B009版:信息披露
   第B010版:信息披露
   第B011版:信息披露
   第B012版:信息披露
   第B013版:信息披露
   第B014版:信息披露
   第B015版:信息披露
   第B016版:信息披露
   第B017版:信息披露
   第B018版:信息披露
   第B019版:信息披露
   第B020版:信息披露
   第B021版:信息披露
   第B022版:信息披露
   第B023版:信息披露
   第B024版:信息披露
   第B025版:信息披露
   第B026版:信息披露
   第B027版:信息披露
   第B028版:信息披露
   第B029版:信息披露
   第B030版:信息披露
   第B031版:信息披露
   第B032版:信息披露
   第B033版:信息披露
   第B034版:信息披露
   第B035版:信息披露
   第B036版:信息披露
   第B037版:信息披露
   第B038版:信息披露
   第B039版:信息披露
   第B040版:信息披露
   第B041版:信息披露
   第B042版:信息披露
   第B043版:信息披露
   第B044版:信息披露
   第B045版:信息披露
   第B046版:信息披露
   第B047版:信息披露
   第B048版:信息披露
   第B049版:信息披露
   第B050版:信息披露
   第B051版:信息披露
   第B052版:信息披露
   第B053版:信息披露
   第B054版:信息披露
   第B055版:信息披露
   第B056版:信息披露
   第B057版:信息披露
   第B058版:信息披露
   第B059版:信息披露
   第B060版:信息披露
   第B061版:信息披露
   第B062版:信息披露
   第B063版:信息披露
   第B064版:信息披露
   第B065版:信息披露
   第B066版:信息披露
   第B067版:信息披露
   第B068版:信息披露
   第B069版:信息披露
   第B070版:信息披露
   第B071版:信息披露
   第B072版:信息披露
   第B073版:信息披露
   第B074版:信息披露
   第B075版:信息披露
   第B076版:信息披露
   第B077版:信息披露
   第B078版:信息披露
   第B079版:信息披露
   第B080版:信息披露
   第B081版:信息披露
   第B082版:信息披露
   第B083版:信息披露
   第B084版:信息披露
   第B085版:信息披露
   第B086版:信息披露
   第B087版:信息披露
   第B088版:信息披露
   第B089版:信息披露
   第B090版:信息披露
   第B091版:信息披露
   第B092版:信息披露
   第B093版:信息披露
   第B094版:信息披露
   第B095版:信息披露
   第B096版:信息披露
   第B097版:信息披露
   第B098版:信息披露
   第B099版:信息披露
   第B100版:信息披露
   第B101版:信息披露
   第B102版:信息披露
   第B103版:信息披露
   第B104版:信息披露
   第B105版:信息披露
   第B106版:信息披露
   第B107版:信息披露
   第B108版:信息披露
   第B109版:信息披露
   第B110版:信息披露
   第B111版:信息披露
   第B112版:信息披露
   第B113版:信息披露
   第B114版:信息披露
   第B115版:信息披露
   第B116版:信息披露
   第B117版:信息披露
   第B118版:信息披露
   第B119版:信息披露
   第B120版:信息披露
   第B121版:信息披露
   第B122版:信息披露
   第B123版:信息披露
   第B124版:信息披露
   第B125版:信息披露
   第B126版:信息披露
   第B127版:信息披露
   第B128版:信息披露
   第B129版:信息披露
   第B130版:信息披露
   第B131版:信息披露
   第B132版:信息披露
   第B133版:信息披露
   第B134版:信息披露
   第B135版:信息披露
   第B136版:信息披露
   第B137版:信息披露
   第B138版:信息披露
   第B139版:信息披露
   第B140版:信息披露
   第B141版:信息披露
   第B142版:信息披露
   第B143版:信息披露
   第B144版:信息披露
   第B145版:信息披露
   第B146版:信息披露
   第B147版:信息披露
   第B148版:信息披露
   第B149版:信息披露
   第B150版:信息披露
   第B151版:信息披露
   第B152版:信息披露
   第B153版:信息披露
   第B154版:信息披露
   第B155版:信息披露
   第B156版:信息披露
   第B157版:信息披露
   第B158版:信息披露
   第B159版:信息披露
   第B160版:信息披露
   第B161版:信息披露
   第B162版:信息披露
   第B163版:信息披露
   第B164版:信息披露
   第B165版:信息披露
   第B166版:信息披露
   第B167版:信息披露
   第B168版:信息披露
   第B169版:信息披露
   第B170版:信息披露
   第B171版:信息披露
   第B172版:信息披露
   第B173版:信息披露
   第B174版:信息披露
   第B175版:信息披露
   第B176版:信息披露
   第B177版:信息披露
   第B178版:信息披露
   第B179版:信息披露
   第B180版:信息披露
   第B181版:信息披露
   第B182版:信息披露
   第B183版:信息披露
   第B184版:信息披露
   第B185版:信息披露
   第B186版:信息披露
   第B187版:信息披露
   第B188版:信息披露
   第B189版:信息披露
   第B190版:信息披露
   第B191版:信息披露
   第B192版:信息披露
   第B193版:信息披露
   第B194版:信息披露
   第B195版:信息披露
   第B196版:信息披露
   第B197版:信息披露
   第B198版:信息披露
   第B199版:信息披露
   第B200版:信息披露
   第B201版:信息披露
   第B202版:信息披露
   第B203版:信息披露
   第B204版:信息披露
   第B205版:信息披露
   第B206版:信息披露
   第B207版:信息披露
   第B208版:信息披露
   第B209版:信息披露
   第B210版:信息披露
   第B211版:信息披露
   第B212版:信息披露
   第B213版:信息披露
   第B214版:信息披露
   第B215版:信息披露
   第B216版:信息披露
   第B217版:信息披露
   第B218版:信息披露
   第B219版:信息披露
   第B220版:信息披露
   第B221版:信息披露
   第B222版:信息披露
   第B223版:信息披露
   第B224版:信息披露
   第B225版:信息披露
   第B226版:信息披露
   第B227版:信息披露
   第B228版:信息披露
   第B229版:信息披露
   第B230版:信息披露
   第B231版:信息披露
   第B232版:信息披露
   第B233版:信息披露
   第B234版:信息披露
   第B235版:信息披露
   第B236版:信息披露
   第B237版:信息披露
   第B238版:信息披露
   第B239版:信息披露
   第B240版:信息披露
   第B241版:信息披露
   第B242版:信息披露
   第B243版:信息披露
   第B244版:信息披露
杠杆的力量
《金瓶梅》中的政治经济学
年会和注意力经济
温室里长不出大树

2015-01-21

专 栏